Bảo hiểm thất nghiệp là chương trình nằm trong Luật Bảo hiểm xã hội của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ được thực hiện từ năm 1935, gồm có: hệ thống của Liên bang và Tiểu bang. Hệ thống Liên bang quy định chung, từ đó cấp Tiểu bang hướng dẫn, quản lý và thực hiện chương trình của bang mình. Việc quản lý và thực hiện chương trình bảo hiểm thất nghiệp ở các Tiểu bang cũng khác nhau. Một số Tiểu bang có mức hỗ trợ thất nghiệp khá cao, một số Tiểu bang lại có mức thấp hơn.
Khái quát về hệ thống bảo hiểm thất nghiệp ở Hoa Kỳ
Bảo hiểm thất nghiệp là chương trình nằm trong Luật Bảo hiểm xã hội của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ được thực hiện từ năm 1935, gồm có: hệ thống của Liên bang và Tiểu bang. Hệ thống Liên bang quy định chung, từ đó cấp Tiểu bang hướng dẫn, quản lý và thực hiện chương trình của bang mình. Việc quản lý và thực hiện chương trình bảo hiểm thất nghiệp ở các Tiểu bang cũng khác nhau. Một số Tiểu bang có mức hỗ trợ thất nghiệp khá cao, một số Tiểu bang lại có mức thấp hơn.
Mục đích của chế độ bảo hiểm thất nghiệp ở Hoa Kỳ là:
- Ngăn ngừa sự bất ổn định về kinh tế, xã hội; hỗ trợ, đào tạo nhằm giúp người lao động có cơ hội trở lại thị trường lao động, tìm việc làm mới; trợ cấp thất nghiệp.
- Thay thế một phần thu nhập cho người lao động bị mất việc làm mà không phải lỗi của họ. Để được hưởng bảo hiểm thất nghiệp người lao động phải đăng ký tại một trung tâm dịch vụ việc làm, phải có một khoảng thời gian lao động với thu nhập nhất định, tích cực tìm việc làm và sẵn sàng trở lại làm việc.
Thẩm quyền ban hành chính sách bảo hiểm thất nghiệp:
Cấp Liên bang: Ban hành chính sách khung có tính nguyên tắc gồm: quy định về đối tượng; khung mức đóng, mức hưởng tối đa, thời gian hưởng tối đa, cơ sở đánh thuế, phân bổ quỹ, ngân sách cho các chương trình của Liên bang và kiểm tra, giám sát việc thực hiện của các Tiểu bang.
Cấp Tiểu bang: Quy định cụ thể đối tượng hưởng, mức hưởng, mức đóng, hình thức đóng; tổ chức thực hiện chi, trả; thủ tục chi, trả; giải quyết khiếu nại của người lao động.
Mức trợ cấp thất nghiệp mà người lao động được hưởng ở mỗi Bang khác nhau theo Luật của từng Bang và thu nhập trước đó của người lao động, nhưng không được vượt quá mức trần tối đa do Luật của Liên bang quy định.
Theo Luật của Liên bang thì thông thường thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa là 26 tuần. Những người đã hưởng hết khoản trợ cấp thất nghiệp theo chương trình thông thường có thể được hưởng tiếp tối đa 20 tuần nữa theo chương trình gia hạn trợ cấp (EB). Chương trình gia hạn trợ cấp chỉ được áp dụng trong thời kỳ có tỷ lệ thất nghiệp cao. Chi phí cho chương trình EB được chia đều giữa chính quyền Liên bang và Tiểu bang. Các chuyên gia hoạch định chính sách của Hoa Kỳ cho rằng chương trình trợ cấp thất nghiệp của Hoa Kỳ không "hào phóng" như các nước Châu Âu. Mức trợ cấp thất nghiệp chỉ đủ cho người lao động chi dùng những khoản thiết yếu trong đời sống (khoảng 50% thu nhập đóng bảo hiểm xã hội) để họ không ỷ lại vào trợ cấp mà phải tích cực tìm kiếm việc làm tự nuôi sống bản thân.
Đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp:
- Người lao động trong các doanh nghiệp công nghiệp và thương mại.
- Người lao động trong các tổ chức phi lợi nhuận có từ 4 lao động trở lên, thời gian làm việc 20 tuần/1năm trở lên.
- Các doanh nghiệp trong ngành nông nghiệp có sử dụng từ 10 lao động trở lên, thời gian làm việc 20 tuần/1 năm, quỹ lương 20.000USD/quý
- ở một số bang cán bộ công chức Nhà nước cũng được tham gia chế độ bảo hiểm thất nghiệp.
Trên thực tế có 97% người lao động ở Hoa Kỳ (khoảng 135 triệu người) đang tham gia chương trình bảo hiểm thất nghiệp.
Các đối tượng không thuộc diện áp dụng chế độ bảo hiểm thất nghiệp là lao động tự do, lao động khoán việc, người giúp việc gia đình, lao động thuộc các tổ chức tôn giáo.
Cơ chế thu, chi của Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp:
- Nguồn thu của Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp ở Hoa Kỳ hoàn toàn do chủ sử dụng lao động đóng (có 3 Bang đó là: Alaska, New Jersey, Pensylvania quy định người lao động đóng một phần, nhưng rất thấp (khoảng 0,3% tiền lương tháng) và đang có xu hướng giảm). Việc thu tiền bảo hiểm thất nghiệp của người lao động do cơ quan thuế đảm nhiệm.
- Luật Liên bang quy định tổng mức đóng bảo hiểm thất nghiệp là 6,2% quỹ lương tháng, trong đó mức đóng cho Liên bang là 0,8% , khoản này dùng để chi trả các chi phí về hành chính, trả lương cho các nhân viên thuộc hệ thống bảo hiểm thất nghiệp của Liên bang và Tiểu bang, ch